วิธีพัฒนาภาวะผู้นำ

วิธีพัฒนาภาวะผู้นำในตนเอง

มีความจริงบางประการเกี่ยวกับภาวะผู้นำ คือ

ทุกคนมีภาวะผู้นำในตัวบ้างอยู่แล้ว และแต่ละคนมีภาวะผู้นำไม่เท่ากัน

แท้จริง ภาวะผู้นำนั้นมีอยู่แล้วในตัวเราแต่ละคน เพราะคุณสมบัติของภาวะผู้นำหลายประการสามารถถูกสร้างขึ้นในตัวบุคคลได้โดยกลไกทางธรรมชาติ โดยการเลี้ยงดูของครอบครัว โดยอิทธิพลของสังคม สิ่งแวดล้อม โดยระบบการศึกษา โดยแบบอย่างบุคคลที่ประทับใจ โดยสื่อต่างๆ ฯลฯ คนที่มีโอกาสใกล้ชิดคนที่มีภาวะผู้นำที่ดีหรืออยู่ในสิ่งแวดล้อมที่สร้างภาวะผู้นำได้ดี ตัวเขาก็จะเกิดภาวะผู้นำโดยไม่รู้ตัว เช่น คนที่เกิดในครอบครัวที่เลี้ยงดูลูกโดยให้รู้จักดูแลตัวเองและมีหน้าที่รับผิดชอบในครอบครัวก็จะเติบโตขึ้นมีภาวะผู้นำมากกว่าคนที่เกิดมาในครอบครัวที่เลี้ยงดูอย่างประคบประหงมมากและไม่เคยได้รับผิดชอบอะไร

เราเห็นได้ชัดว่ามีคนบางคนที่มีภาวะผู้นำสูงมากโดยที่เขาเองก็ไม่รู้ตัว เช่น จะมีเพื่อนมากเวลาที่เขาไปไหนผู้คนก็รู้สึกอยากไปด้วย จะทำอะไรก็มีคนอยากทำด้วย เมื่อเขาเอ่ยปากจะมีคนตอบสนอง เขาเป็นเสมือนแม่เหล็กที่ดึงดูดผู้คน ผู้คนก็มักจะฟังความเห็นของเขา ขอให้เขาช่วยตัดสินใจ ขอให้เขาช่วยแก้ปัญหา ผู้คนมักไว้วางใจเขาในเรื่องสำคัญๆ ซึ่งตรงกันข้ามกับบางคนที่ไม่มีแรงดึงดูดผู้คนเลย ร้ายกว่านั้นคือบางคนเป็นแม่เหล็กขั้วเหมือนที่ผลักผู้คนให้ออกห่างตลอดเวลา

เราสามารถสร้างภาวะผู้นำในตนเองและพัฒนาให้เพิ่มขึ้นได้

หากเรายังมีภาวะผู้นำน้อย เราก็สามารถสร้างภาวะผู้นำขึ้นได้และพัฒนาให้มีมากขึ้นได้ด้วยเช่นกัน คนทุกคนสามารถเป็นผู้นำได้หากเขาพยายามพัฒนาตัวเอง ยอมรับการสร้างและได้รับการสร้างอย่างถูกต้อง

เราสามารถช่วยสร้างและพัฒนาภาวะผู้นำในตัวผู้อื่นได้

ไม่เพียงแต่พัฒนาตัวเองเท่านั้น เรายังสามารถสร้างและพัฒนาภาวะผู้นำในตัวผู้อื่นได้อีกด้วย

วิธีพัฒนาตัวเองให้มีภาวะผู้นำ

1. ยอมเป็นผู้ตามคนที่มีความเป็นผู้นำที่ดี ใช้เวลาใกล้ชิดกับเขาเพื่อเรียนรู้และซึมซับภาวะผู้นำจากเขา
2. เรียนรู้และฝึกฝนความรู้ ทัศนคติ และทักษะที่จำเป็นต่อการเป็นผู้นำที่ดี (ตามหัวข้อที่ผ่านมา) โดยในการเรียนควรใช้หลักสูตรที่มีทั้งความรู้ภาคทฤษฎีและการฝึกปฏิบัติ
3. ทดลองนำจริง โดยมีผู้นำที่ดีเป็นพี่เลี้ยง คอยดูแลให้คำแนะนำ
4. ลองนำโดยเริ่มจากนำกลุ่มเล็กก่อน แล้วก้าวไปสู่การนำกลุ่มที่ใหญ่ขึ้น
5. ลองนำโดยเริ่มจากการนำในงานที่ง่ายก่อน แล้วก้าวไปสู่การนำในงานที่ยากขึ้น
6. ลองทำงานเป็นกลุ่มร่วมกับผู้อื่น โดยที่เราไม่ได้มีตำแหน่งผู้นำ แล้วร่วมงานนั้นโดยใช้ภาวะผู้นำที่ตนมี จนกระทั่งคนในกลุ่มยอมรับการนำของเรา

วิธีพัฒนาภาวะผู้นำในตัวผู้อื่น

มีวิธีหลายประการที่เราจะสามารถสร้างและพัฒนาภาวะผู้นำในตัวผู้อื่นได้

1. สร้างบรรยากาศให้ผู้อื่นอยากพัฒนาตัวเป็นผู้นำ 

โดยธรรมชาติผู้คนจะอยากพัฒนาตัวให้ดีขึ้นและเป็นผู้นำคนอื่นอยู่แล้ว ขอเพียงแต่บรรยากาศ

แวดล้อมเอื้อให้เขาพัฒนาตัวได้ ฉะนั้นผู้นำควรสร้างบรรยากาศที่เอื้อให้คนอยากพัฒนาตัวให้เป็นผู้นำโดย (1) เป็นแบบอย่างของการเป็นผู้นำที่ดีแก่ผู้อื่น (2) แสดงความเชื่อในศักยภาพของผู้คน (3) เอาใจใส่ผู้คน (4) จูงใจผู้คนให้อยากพัฒนาตนเอง โดยอาจใช้ผลตอบแทนหรือการชมเชยเป็นสิ่งจูงใจ (5) ลังเกตและมองหาความเป็นผู้นำที่ซ่อนอยู่ภายในตัวผู้คน (6) ให้โอกาสผู้คนแสดงความสามารถเพื่อจะเติบโตขึ้น

2. กำหนดตัวผู้นำที่มีศักยภาพโดย

1) คัดเลือกคนที่เห็นแววหรือผ่านการพิสูจน์ว่าสามารถเป็นผู้นำที่มีศักยภาพ ลักษณะของคนที่มีแววผู้นำที่มีศักยภาพ เช่น มีความเข้มแข็งอดทน มุ่งมั่น ซื่อตรงไว้ใจได้ มีอิทธิพลต่อผู้อื่นหมายถึงตนเองมีความมุ่งมั่นว่าทำอะไรแล้วสามารถชักจูงผู้อื่นไปทำด้วยได้ มีทัศนคติที่สร้างสรรค์ คิดแง่บวก อารมณ์แจ่มใสร่าเริง มีอารมณ์ขันแต่มีสาระ มีทักษะเรื่องคน มีพรสวรรค์ มีผลงาน มีความมั่นใจ กล้าคิดกล้าทำกล้าแสดงออก มีวินัยบังคับตัว พูดจาและสื่อสารได้ดี บุคลิกอบอุ่นมนุษย์สัมพันธ์ดี

2) แต่งตั้งหรือว่าจ้างเขาให้เข้าสู่ตำแหน่งผู้นำระดับต้น หรือเตรียมเป็นผู้นำ

3) บอกให้เขารู้ถึงความคาดหวังที่เรามีต่อเขา

4) เตรียมเขาสู่กระบวนการสร้างหรือฝึกอบรมให้เป็นผู้นำ

3. สร้างเขาให้เป็นผู้นำที่มีศักยภาพ

เมื่อเราได้คนที่เห็นแววและเลือกเขาเพื่อจะเตรียมเป็นผู้นำแล้ว ต่อมาคือต้องสร้างเขาให้มีภาวะผู้นำมากขึ้น โดยการ (1) เป็นต้นแบบที่ดีให้แก่เขา (2) เป็นที่ปรึกษาให้เขา (3) ให้ความสนิทสนมแก่เขา (4) ให้กำลังใจเขา แสดงความเชื่อมั่นในตัวเขา (5) ฝึกอบรมเขา (ด้วยวิธีตามหัวข้อที่ผ่านมา) (6) ให้เขาได้ลองปฏิบัติงานจริงจากง่ายไปสู่ยาก (7) ประเมินผลเขาเป็นระยะๆ (8) ค่อยๆมอบอำนาจให้เขา (9) จนเมื่อเขาพร้อมก็ให้เขารับช่วงต่อเต็มตัว

1. สร้างทีมผู้นำที่มีศักยภาพ

ผู้นำไม่ควรสร้างผู้นำเพียงคนเดียว ต้องสร้างหลายๆคนจนกระทั่งเป็นทีมผู้นำ และไม่ควรเป็นทีมธรรมดา แต่เป็นทีมที่เปี่ยมประสิทธิภาพ เป็นทีมของคนที่เปี่ยมไปด้วยภาวะผู้นำ และเราก็ทำหน้าที่เป็นโค้ชของทีมผู้นำ

เราต้องสร้างทีมผู้นำให้มีลักษณะทีมที่ดีคือ มีความรักความห่วงใยซึ่งกันและกัน มีจุดมุ่งหมายอย่างเดียวกัน สื่อสารซึ่งกันและกันจนถึงระดับรู้ใจ เติบโต พัฒนาไปพร้อมๆกัน สมาชิกทีมยอมเสียสละตนเองเพื่อจุดมุ่งหมายของทีม

สิ่งที่โค้ชควรทำในการสร้างทีมคือ (1) สร้างความสัมพันธ์ส่วนตัวในสมาชิกทีม โดยให้ทีมผู้นำใช้เวลาด้วยกันมากๆ ทั้งในเวลางานและนอกเวลางานจนเกิดเป็นความสนิทสนมส่วนตัว (2) เน้นบรรยากาศการทำงานเป็นทีม (3) มอบหมายงานให้ทั้งทีม (4) วัดความสำเร็จของทั้งทีม ไม่วัดเฉพาะความสามารถส่วนตัวอย่างเดียว (5) มีความยุติธรรมในการมอบหมายหน้าที่ การชมเชยและการให้ผลประโยชน์

1. พัฒนาทีมผู้นำให้เติบโตจนสร้างผู้นำรุ่นต่อไปและเพิ่มทีมผู้นำมากขึ้น

เมื่อถึงขั้นนี้แล้ว สิ่งที่เราในฐานะผู้นำต้องทำต่อไปก็คือ สร้างผู้นำรุ่นต่อไป สร้างทีมงานเพิ่มขึ้น 

แล้วตนเองก็ก้าวขึ้นไปสู่งานที่ใหญ่ขึ้น วิธีการคือ (1) มอบหมายให้ทีมผู้นำที่เราสร้างขึ้นแล้วให้สร้างผู้นำและทีมผู้นำต่อไป (2) ตัวเราก็ยังต้องสร้างผู้นำและทีมผู้นำต่อไปด้วย (3) พัฒนาทีมผู้นำที่มีแล้วให้เติบโตจนสามารถก้าวขึ้นไปทำงานที่สูงขึ้นและยากขึ้นได้ (4) ทำเช่นนี้ไปเรื่อยๆเพื่อตัวเราก็จะได้ก้าวสูงขึ้นไปเรื่อยๆ ได้เช่นกัน